🦠 အိုမာခရွန်အကြောင်းသိကောင်းစရာ

1,658 Pageviews

🇸🇬စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ်လီရှန်လုံးကကိုဗစ်ဗီဇကွဲအသစ် Omicron variant ကိုအသေအချာစောင့်ကြည့်နေကြောင်းနဲ့လိုအပ်ရင်ရှေ့တိုးမယ့်အခြေလှမ်းအစား အနည်းငယ်နောက်ပြန်ဆုတ်မှာဖြစ်ကြောင်းယနေ့နိုဝင်ဘာလ၂၈ရက်နေ့မှာပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

သဘောက ဒီဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲရဲ့အခြေအနေကိုကြည့်ပြီး အခုတံခါးဖွင့်ပေးနေတဲ့ခြေလှမ်းတွေကို “လိုအပ်ရင်ပြန်နောက်ဆုတ်မှာဖြစ်ပါတယ်” လို့ ကြိုအသိပေးထားတာပါ။

–

▪️အိုမာခရွန်ကိုဘာလို့စိုးရိမ်ကြတာလဲ❓

အိုမာခရွန် (B1.1.529) ဗီဇကွဲဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ရထားတဲ့ ကိုယ်ခံအားကိုအတိုင်းအတာတစ်ခုအထိကျော်လွှားနိုင်မှာကို စိုးရိမ်ပူပန်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။

–

▪️ဘာဖြစ်လို့အဲ့ဒီလိုပူပန်ရတာလဲ❓

အိုမာခရွန်ရဲ့ စပိုက်ပရိုတိန်းမှာ spike protein mutation သန္ဓေကွဲမှု (၃၂) နေရာတောင်ရှိလို့ဖြစ်ပါတယ်။

သဘောက Delta variant ဒယ်တာဗီဇကွဲထက် (၂) ဆလောက်သန္ဓေကွဲတဲ့နေရာ ဖြစ်နေတဲ့သဘောပါ။

ကာကွယ်ဆေးများဟာ အဲ့ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကနေလူရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာဆဲလ်တွေကိုလာချိတ်တဲ့ စပိုက်ပရိုတိန်းကို လေ့လာပြီးဒီဇိုင်းထုတ်ထားတာပါ။

ကာကွယ်ဆေးကနေ ကျနော်တို့လူရဲ့ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို စပိုက်ပရိုတိန်းပုံစံကိုသင်ပေးပြီး အပြင်ကဝင်လာရင်တိုက်ခိုက်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ ကြိုသင်ပေးထားတာပါ။

ပြဿနာက အိုမာခရွန်ရဲ့စပိုက်ပရိုတိန်းမှာ ပုံစံကွဲ (၃၂) နေရာတောင်ရှိနေတဲ့အတွက်ကျနော်တို့ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်က မမှတ်မိမှာစိုးရိမ်ရပါတယ်။

ဒယ်တာတုန်းကအတော်ခံခဲ့ရတာမို့ ဒယ်တာထက် mutation များတဲ့ အိုမာခရွန်ကိုလန့်ကြတဲ့သဘောပါ။

–

▪️ဒါဆိုရင် အိုမာခရွန်ကိုအရမ်းစိုးရိမ်ရသလား❓

ကိုဗစ်စစခြင်း ကာကွယ်ဆေးမပေါ်ခင်ကလို အရမ်းကြီးစိုးရိမ်ရတာမျိုးမဟုတ်ပါ။

ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထုတ်နေတဲ့ အောက်ပါကုမ္ပဏီများက အိုမာခရွန်ကိုကာကွယ်နိုင်မယ့် ကာကွယ်ဆေးဗားရှင်းမြှင့်ဖို့ ဖော်မြူလာထုတ်ရန် ရက် (၁၀၀) အတွင်းရနိုင်တယ်လို့ဆိုနေကြပါတယ်။

💉 ဖိုင်ဇာ Pfizer-BioNTech က ရက် (၁၀၀) အတွင်းထုတ်နိုင်တယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။

💉 မိုဒါးနား Moderna ရဲ့ CEO Stephane Bancel ကလည်း အိုမာခရွန်အတွက်ဗျူဟာချပြီးလုပ်နေပါပြီတဲ့။

💉 Oxford အောက်စဖို့ကာကွယ်ဆေး AstraZeneca ကလည်း အိုမာခရွန်အတွက်ဖော်မြူလာအသစ်က ပြီးလုလုဖြစ်နေပြီတဲ့။

💉 Novavax နိုဗာဗက်ကလည်း အိုမာခရွန်အတွက် testing စမ်းသပ်ခြင်းနဲ့ ဆေးအသစ်ထုတ်ခြင်း manufacturing ကို ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အတွင်းလုပ်မှာဖြစ်ပါတယ်တဲ့။

💉 J&J ဂျွန်ဆန်အန်ဂျွန်ဆန်ကလည်း အသေအချာပြင်ဆင်စောင့်ကြည့်နေပါတယ်တဲ့။

–

▪️ဒါဆိုရင် ကျန်တဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေကရော❓

အဲ့ဒီမှာ အစကတည်းကပွင့်ပွင့်လင်းလင်းမကြေညာပဲ ကွေးကွေစွေ့စွေ့လုပ်တတ်တဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေဆီက သူတို့ဘာလုပ်နေသလဲ ကျနော်တို့ချက်ချင်းမသိရပါ။

(ကွေးကွေစွေ့စွေ့ကို မသိရင်တရုတ်ပြည်ကအသိတွေကိုမေးကြည့်ပါ။)

ဒါကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်မှာ “ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကအသက်” လို့ခဏခဏပြောရတာဖြစ်ပါတယ်။ အသက်လို့ပြောရတာက လူ့အသက်ပေါင်းများစွာနဲ့ဆိုင်နေလို့ပါ။

အဲ့ဒီဒေတာပွင့်ပွင့်လင်းလင်းမထုတ်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးထုတ်သူတွေကို အိုမာခရွန်ကိစ္စဘယ်လိုလုပ်မလဲလို့ ပြန်မေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။

–

▪️အိုမာခရွန်ဗီဇကွဲက ဘယ်အထိရောက်နေပြီလဲ❓

ယနေ့အထိသိရသမျှ ရောက်ရှိနေပြီးနိုင်ငံတွေကတော့ ဟောင်ကောင်၊ ဩစတေးလျ၊အင်္ဂလန်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ ဘယ်ဂျီယံ၊ နယ်သာလန်၊ ဘော့စဝါနာ၊ အစ္စရေးတို့ဖြစ်ပါတယ်။

စတင်တွေ့ရှိရတာက တောင်အာဖရိကနိုင်ငံပါ။

ပြင်သစ်မှာပြန့်နှံပြီးနေလောက်ပြီလို့ ပြင်သစ်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးကယနေ့ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အိုမာခရွန်မပြန့်နှံ့အောင်ထိန်းချုပ်မယ်လို့လည်းဆိုသွားပါတယ်။

အဲ့ဒီတော့ နိုင်ငံအတော်များများက အိုမာခရွန်ဝင်လာမှာရယ် ထပ်ပြီးပြန့်နှံ့လာမှာကိုစိုးရိမ်ပြီး ကာကွယ်မှုယူတဲ့အနေနဲ့ အချို့နိုင်ငံတွေကို ဝင်ခွင့်ယာယီပိတ်ပင်နိုင်ပါတယ်။

အဲ့ဒီမှာ ဘာလာလာဒေါင်းတဲ့ စည်းမရှိကမ်းမရှိ “ဘယ်သူတေတေငါမတေမှာပြီးရောဆိုတဲ့လူတွေအုပ်ချုပ်တဲ့” တိုင်းပြည်ကတော့ ဝင်လာရင်မသိမှာမို့ သတိထားရပါမယ်။

–

▪️ဒီနေရာမှာဗဟုသုတအဖြစ်ထည့်ပြောစရာရှိပါတယ်။

အိုမာခရွန်ဟာ တောင်အာဖရိကမှာစတွေ့တာပါ။ အချို့ကယူဆထားကြတာက ဒီအိုမာခရွန်ဟာ HIV ကိုယ်ခံစွမ်းအားကျရောဂါရှိတဲ့လူနာဆီမှာ ကိုဗစ်ရောဂါကြာရှည်ဖြစ်ရာကနေ evolved စတင်ဗီဇကွဲဖြစ်တယ်လို့ “ယူဆ” ထားပါတယ်။

ယူဆတယ်လို့ရေးတာက သေချာအတည်မပြုရသေးလို့ဖြစ်ပါတယ်။

HIV ဝေဒနာရှင်နဲ့ အခြားကိုယ်ခံအားစနစ်ချို့ယွင်းမှုရှိတဲ့လူနာတွေမှာ ကိုဗစ်ရောဂါဖြစ်ပွားရင်း လူကောင်းတွေလိုမြန်မြန်မပြီးပြတ်ပဲ ကြာရှည်လာတဲ့အခါမှာ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကို Gym ထဲမှာထရိန်နင်ပေးလေ့ကျင့်ပေးလိုက်သလိုဖြစ်သွားစေခဲ့တယ်လို့ယူဆထားတာပါ။

ဒါ့ကြောင့် အိုမာခရွန်ဟာ ဒယ်တာကနေဆင်းသက်လာတာမဟုတ်ပဲ ဗီဇကွဲမှု gap ကြီးကြီးဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆထားကြတာပါ။

–

ကဲ … အရေးကြီးတာပြောရရင်

(၁) အရမ်းကြီးစိုးရိမ်ပူပန်မှုမဖြစ်ကြပါနဲ့။

💉 အိုမာခရွန်ကိုနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးကို booster dose အနေနဲ့ထပ်ထိုးရနိုင်ပါတယ်။

“ထိုးဖို့လိုမယ်/မလိုဘူး ဆိုတာအခုအချိန်မှာပြောလို့မရသေးပါ။”

သေချာတာကတော့ mRNA ကာကွယ်ဆေးနည်းပညာဟာ messenger RNA ကိုသုံးထားတဲ့ လူကလိုအပ်သလိုဒီဇိုင်းဆင်ထားတာမို့ ဘယ်လိုပုံပြောင်းပြောင်း booster dose ထိုးပြီး ကိုယ်ခံအားကိုလေ့ကျင့်ပေးလို့ရနိုင်ပါတယ်။

Covishield ကတော့ AstraZeneca ကဖော်အမြူလာသစ်ပြောင်းတာနဲ့ သူလည်း booster dose ထွက်မယ်လို့ယူဆပါတယ်။

Sinopharm, Sinovac, Covaxin ထိုးထားသူများလည်း သက်ဆိုင်ရာ ဆေးကုမ္ပဏီများက လေ့လာပြင်ဆင်မှုတွေလုပ်နေမှာပါလို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

သိထားဖို့က ကျနော်တို့ဟာ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးကိုတွေ့ထားပြီးသားမို့ အသစ်ကို update ထပ်လုပ်ရတာမခက်ခဲတော့ပါ။ ဟိုးအစကနဦးတုန်းကလို ကာကွယ်ဆေး တကယ်ရပါ့မလားမသေချာတဲ့အခြေအနေမျိုးမဟုတ်ပါ။ ဘာပြောင်းပြောင်း လျှို့ဝှက်ချက်ကိုတွေ့ပြီးပြီမို့ အရမ်းစိတ်မပူစေချင်ပါ။

(၂) ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲအသစ်သယ်ဆောင်လာသူဟာ ဂျိုမပါပါဘူး။ ရင်ဘတ်မှာစာကပ်မလာတဲ့ သူလိုကိုယ်လိုခရီးသည်ပါ။

အဲ့ဒီတော့ လိုအပ်တဲ့ပြင်ဆင်မှုတွေကို ကမ္ဘာ့သတင်းနောက်ဆုံးအခြေအနေကိုမျက်ခြေအပြတ်မခံပဲစောင့်ကြည့်ကာ စင်ကာပူလို ခြေလှမ်းအတိုးအလျော့ပြင်ဆင်ထားရပါလိမ့်မယ်။

(၃) သိကြတဲ့အတိုင်းပဲ စကတည်းကယဉ်သကို မြန်မာပြည်ကိုအနှေးနဲ့အမြန်ရောက်လာနိုင်တာမို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတော့ရှိထားသင့်ပါတယ်။

(၄) ကာကွယ်ဆေးအကောင်း booster dose ရနိုင်ဖို့ ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

ကျနော်စိတ်ပူတာက အခုအိုမာခရွန်အသစ်ပေါ်ချိန်မှာ အသေအချာမသိသေးပဲ ချဲ့ရေးကြကာ ကောက်ရိုးမီးလိုဝုန်းကနဲထစိုးရိမ် နောက်တော့လည်း မစိုးရိမ်ပဲ နေမြဲ၊ရွမြဲ၊ စုရုံးစုရုံးလုပ်မြဲ ဖြစ်ကာ တကယ်ဝင်လာမှ အကြီးအကျယ်ခံရမှာကို စိုးရိမ်တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကတော့ အခုလက်ရှိသိသမျှပါ။

အခုနောက်ဆုံးသိရတာက တောင်အာဖရိကမှာ အိုမာခရွန်လို့သံသယရှိတဲ့ကိုဗစ်လူနာတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာမပြင်းထန်ပဲ၊ နာလန်ထတာလည်းမြန်တယ်လို့ တောင်အာဖရိကဆေးပညာအစည်းအရုံးမှ Dr Angelique Coetzee ကပြောဆိုပါတယ်။

https://www.straitstimes.com/world/suspected-omicron-covid-19-cases-mild-leading-south-africa-doctor

လူထုကို ကျန်းမာရေးသတင်းနောက်ဆုံး update တင်ပေးနေတဲ့ ကျနော့်အကောင့်ကိုပိတ်ပင်တဲ့အတွက် အခုလိုလိုအပ်ချိန်မှာ အားလုံးနစ်နာရပါတယ်။

တတ်နိုင်သလောက် ကျန်းမာရေးအသိပညာဆက်ရေးပေးပါ့မယ်။